نقش احزاب در انتخابات

براین اساس تمام مسئولین نظام جمهوری اسلامی ایران بطور مستقیم یا غیر مستقیم به شرح ذیل توسط مردم
انتخاب می شوند:
الف ـ ولی فقیه و رهبری که طبق فصل هشتم قانون اساسی (اصول 107 و 108 و 111) توسط خبرگان رهبری
انتخاب می شود که این خبرگان به رأی مردم برگزیده می شوند.
ب ـ رئیس جمهور که طبق فصل نهم قانون اساسی (اصول 113 تا 120) توسط مردم انتخاب می شود و وزیران وی که توسط نمایندگان مجلس منتخب مردم انتخاب می شوند.
ج ـ قوه مقننه یا مجلس شواری اسلامی که طبق فصل ششم قانون اساسی (اصول 62 تا 90) 290 نفر نماینده آن توسط مردم انتخاب می شوند.
دـ شورای نگهبان قانون اساسی نیز که طبق اصول 91 تا 99 شش نفر فقهاء آن توسط رهبر و شش نفر حقوقدان آن توسط مجلس اسلامی منتخب تعیین می گردند.
هـ ـ مجمع تشخیص مصلحت و رئیس قوه قضائیه و رئیس سازمان صداو سیما و فرماندهان نظامی و انتظامی نیز که طبق اصول 110، 112، 157، 175 توسط رهبر منتخب خبرگان انتخاب می شوند.
و ـ شوراها که طبق فصل هفتم قانون اساسی (اصول 100 تا 106) توسط مردم انتخاب می شوند.
حال با توجه به نکات فوق الذکر و این نکته که حداقل بطور متوسط هر سال یک انتخاب سراسری داشته ایم
آیا می توان انتخاب مسئولین مختلف یک نظام از مرکز تا پیرامون آن را به آحاد مردم واگذار نمود؟ آیا مردم از سوابق نامزدهای مختلف شناخت کافی دارند؟ تا آنها را انتخاب کنند؟ اگر افراد ناشایست انتخاب شدند چه خواهد شد؟ اگر پس از انتخاب توسط مردم به وظایف خود عمل نکردند چه می شود؟ چه ضمانتی است که نامزد بعدی فرد مطلوب باشد و مانند منتخب قبلی نباشد؟ با وجود تعدد نامزدها چگونه تمرکز رأی برای یک نفر به وجود آید؟ با وجود طرح های مختلف از سوی نامزدها چگونه آرای مختلف جمع و متمرکز و به نتیجه برسد؟ چگونه مردم از بین نامزدها فرد اصلح را تشخیص داده و انتخاب نمایند؟ پس از انتخاب چگونه مردم به فرد منتخب و گفتار و رفتار و اعمال وی نظارت نمایند؟
این سئوالات و سایر سئوالات مشابه در نظام های جمهوری به وسیله احزاب پاسخ داده می شود. همان گونه که در قانون اساسی جمهوری اسلامی که دستاورد خبرگان ملت و مورد تأیید امام خمینی (ره) قرار گرفت و آن را مغایر شرع ندانستند و با رأی بیش از 90% مردم تأیید شد و میثاق ملی نام گرفت، آمده است:
در اصل 26 قانون اساسی در خصوص احزاب می گوید:
"احزاب، جمعیتها، انجمنهای سیاسی و صنفی و انجمنهای اسلامی یا اقلیتهای دینی شناخته شده آزادند مشروط به اینکه اصول استقلال، آزادی، وحدت ملی، موازین اسلامی را نقض نکنند ، هیچ کس را نمی توان از شرکت در آنها منع کرد یا به شرکت در یکی در یکی از آنان مجبور ساخت ". قانون فعالیت احزاب نیز در شهریور 1360 به تصویب مجلس رسید و نحوه فعالیت آنها را مشخص کرد. شهید بهشتی از طرفداران تحزب در کشور بود و در این راه ، از دهه 30 مصمم و فعال بوده وی حزب را " تشکیلات سیاسی ، اجتماعی اسلامی که بتواند طرح و برنامه هماهنگ و نقطه نظرات و موضع گیریهایی هماهنگ و کادر هماهنگ بوجود آورد " می دانست. پس از گذشت 3 دهه از انقلاب اسلامی به تدریج فعالیت احزاب در کشور نهادینه می شود و طبق برخی از نظرسنجی ها حدود 40% مردم به نامزدهای احزاب و جناح ها در کشور رأی می دهند. همچنین نقش قانون و متولیان امر در اجازه فعالیت به احزاب بسیار مهم و حساس است تا احزاب شایسته شکل گرفته و فعالیت نمایند و نظام و مردم دچار آفات و آسیبهای احزاب بد نشوند.
بطور اجمال برخی از محاسن فعالیت احزاب در انتخابات را می توان به شرح ذیل برشمرد:
1ـ توسعه سیاسی.
2ـ ساماندهی نیروهای پراکنده.
3ـ شفاف شدن دیدگاهها و تمرکز آن در موضوعات اساسی.
4ـ جلوگیری از تفرق و پراکندگی آراء و تمرکز آن.
5ـ حزب برای موفقیت و حفظ اعتماد مردم به خود می کوشد برنامه مناسب دهد و فرد مناسب و شایسته را معرفی کند والاّ دیگر رأی نمی آورد.
6ـ حزب می کوشد نامزدهای خود را کنترل نماید تا در راستای اهداف اعلان شده حرکت کنند.
7ـ نظارت احزاب بر نحوه رأی گیری و نظام انتخابات سبب سلامت بیشتر آن می شود.
8ـ اگر حزبی موفق به اجرای برنامه خود نشود یا در برنامه ریزی موفق نباشد دیگر رأی نمی آورد تا خود را
تصحیح کند.
9ـ احزاب فاصله بین مردم و مسئولین را پر می کنند و خواسته ها و مطالبات مردمی را تجمیع و به مسئولین منتقل کرده یا برای آن راهکار می دهند یا خود در پی اجرای آن می روند.
10ـ وجود احزاب فعال و قوی و شایسته موجب می گردد اقبالی به نامزدهای مدعی مستقل بودن نشود زیرا بسیاری از آنان وابسته به احزاب هستند لاکن می خواهند از امتیازات مستقل بودن استفاده کنند و به هیچکس هم پاسخگو نباشند.
بر این اساس می توان نتیجه گرفت نقش احزاب در انتخابات کشور بسیار مهم است و باید قوانین انتخاباتی بر این اساس بازنگری شود.


منبع : نما نیوز