کمال تبریزی: به میرحسین موسوی رای می‌دهم

کمال تبریزی، کارگردان مشهور سینمای ایران در نشستی در دانشگاه تهران تاکید کرد که به میرحسین موسوی رای می‌دهد.

به گزارش قلم ، کمال تبریزی در نشست نمایش و پرسش و پاسخ فیلم «صندلی سبز» بعدازظهر روز گذشته ـ 28 اردیبهشت ماه ـ در دانشگاه تهران سخن می‌گفت، بیان کرد: حسی در مردم ما وجود دارد که فکر می‌کنند با یک رای که به صندوق رای‌گیری می‌اندازند، باید به تمام خواسته‌هایشان برسند؛ درحالی‌ که اصلا چنین نیست.

این کارگردان سینمای ایران ادامه داد: در هیچ کجای دنیا مردم با دادن یک رای به تمام خواسته‌هایشان نرسیده‌اند، بلکه مطالبات خود را پله‌پله و قدم‌قدم کسب کرده‌اند و این چنین است که یک سیاه‌پوست می‌تواند رییس‌جمهوری آمریکا شود، درحالی که در سال‌های پیش، ورود سیاه‌پوستان به رستوران‌های سفید‌پوستان ممنوع بود.

او معتقد است: متاسفانه حتی جماعت روشنفکر هم این تربیت را پیدا نکرده‌اند که رای‌دادن به معنای اصلاح گام‌به‌گام است، نمی‌توانیم یک‌باره جهش کنیم و کل سیستم کشور را دگرگون کنیم.

کارگردان «لیلی با من است» با ابراز تاسف از وجود برخی تفکرات نادرست درمورد انتخابات یاد‌آور شد: ما مردمی هستیم که هرگز آنگونه که باید و شاید در انتخابات شرکت نمی‌کنیم و به‌ جز انتخابات دوم خرداد دیگر شاهد چنین حرکت خود‌جوشی نبوده‌ایم. متاسفانه یک حافظه‌ی تاریخی در مردم ما از سال‌های پیش از انقلاب وجود دارد که تصور می‌کنند انتخابات به‌صورت فرمایشی برگزار می‌شود و رای ما تاثیری ندارد، زیرا کسانی از قبل سرنوشت ما را تعیین کرده‌اند.

کمال تبریزی در بخش دیگری از این نشست درباره ساخت مستند «صندلی سبز» توضیح داد: در زمان انتخابات شورای شهر بنده و آقای منوچهر محمدی تهیه‌کننده این فیلم تصمیم گرفتیم، فیلمی درباره‌ی نوع تمرینی که در کشور ما برای رسیدن به دموکراسی انجام می‌شود، بسازیم. از آنجا که تجربه سیستم جمهوری در جامعه‌ی ما چندان دیرپا نیست، تفاوت‌هایی برای رسیدن به دموکراسی وجود دارد، بنابراین نوع نگاه مردم و مسوولان نسبت به موضوع انتخابات متفاوت است.

او معتقد است: در این سال‌ها به جای اینکه کم‌کم گام‌های بلندتری به سمت جمهوریت نظام برداریم، بیشتر از آن فاصله گرفته‌ایم. مردم و مسوولان ما هنوز با این شیوه همخوانی ندارند و نیازمند آموزش‌هایی در این زمینه هستیم تا تاثیر‌گذاری رویداد‌هایی مانند انتخابات مشخص شود.

به گفته‌ی او فیلم «صندلی سبز» در تلاش است، دیدی نسبی نسبت به مقوله‌ی انتخاب‌کردن یا در معرض انتخاب‌شدن ارائه بدهد.

این کارگردان سینما درباره‌ی سیر مجوز‌گرفتن این فیلم برای پخش از رسانه‌ی ملی نیز گفت: طرح اولیه‌ی این فیلم را به شبکه‌ یک پیشنهاد کرده بودیم. در زمان انتخابات شورای شهر تلاش بسیاری در تلویزیون انجام می‌شد تا برنامه‌های گوناگون با موضوع انتخابات ساخته و پخش شود، اما بعد از ساخته‌شدن و بازبینی این فیلم، این مستند هرگز از تلویزیون پخش نشد و مانند بسیاری از آثار دیگر به آرشیو صدا‌وسیما رفت و فکر می‌کنم به این زودی امکان پخش چنین مستندی از تلویزیون فراهم نشود.

تبریزی در پاسخ به پرسشی درباره‌ی همکاری سید ابراهیم نبوی در ساخت این فیلم یاد‌آور شد: زمان ساخته‌شدن فیلم ایشان درایران بود و همه دست‌اندرکاران در جریان این همکاری بودند. از آنجا که می‌خواستیم فیلم با زاویه طنز‌آمیز و انتقادی به مقوله‌ی انتخابات بپردازد، حضور نبوی به‌ طراحی پرسش‌ها و نحوه‌ی هدایت مردم کمک می‌کرد، علاوه بر این او در طراحی پرسش‌های فی‌البداهه هم بسیار کمک‌رسان بود، بنابراین حضور او کاملا برنامه‌ریزی شده و پیش‌بینی شده بود.

کارگردان فیلم‌هایی هم‌چون «پاداش» و «همیشه پای یک زن در میان است» در پاسخ به سوالی درباره‌ی عملکرد رسانه ملی مطرح کرد: تلویزیون در تمام دوران‌های فعالیت‌های خود بسته به دیدگاه مدیرعاملش عمل می‌کند و تا زمانی که کانال خصوصی نداشته باشیم، این وضعیت ادامه دارد. البته بسیاری از مسوولان شبکه‌ها با کوتاه‌کردن و ممیزی‌کردن آثار در تلویزیون موافق نیستند، اما تحت فشارهایی هستند که ناچار هستند، به این قضایا تن بدهند، البته مدیرانی که شجاعت بیشتری دارند بهتر می‌توانند منویات خود را دنبال کنند.

به اعتقاد او، تلویزیون و مسوولان آن خواستار ساخت و پخش برنامه‌های جذاب، متفاوت و متنوع هستند به‌همین دلیل است که از هنرمندان متفاوت‌تری دعوت به همکاری می‌کنند، در حالی که به راحتی می‌توانند با افراد کم‌ درد‌سرتری کار کنند. به‌ویژه با رقابتی که در کانال‌های متفاوت تلویزیونی در سراسر جهان وجود دارند، این خواسته درمدیران تلویزیونی بیشتر دیده می‌شود. با این حال میزان این تنوع‌طلبی وابسته به موقعیت‌های مختلف است.

کمال تبریزی در پاسخ به پرسش یکی از دانشجویان مبنی‌بر این‌که اگر صد‌میلیارد به شما بدهند فیلم کدام یک از کاندیدا‌ها را می‌سازید توضیح داد: صد‌میلیارد که رقم بسیار بالایی است! اما در اینجا بحث پول نیست، بلکه موضوع به ضرورت و نیاز ما برای ساخت فیلم برمی‌گردد. باید ببینیم در چه مقطعی هستیم و نیازمان چیست. در همین انتخابات فعلی تماس‌های متفاوتی برای ساخت فیلم داشتم،اما حس کردم لازم نیست که من کار کنم. شما به‌عنوان فیلمساز باید درگیر وضعیتی بشوید و بخواهید موقعیتی را ایجاد کنید اگر انگیزه داشته باشید حتی بدون پول هم کار می‌کنید. البته ساخت فیلم در مورد آقای هاشمی که در انتخابات قبلی رخ داد تجربه‌ی بسیار خاصی برای من بود. چون برای ساخت این فیلم باید به شخصیت ایشان نزدیک می‌شدم و همین نزدیک‌شدن تجربه بسیار گرانبهایی برای من بود تا جایی که ساخت این فیلم برایم مانند ساخت یک فیلم سینمایی بود. البته تا دوباره یک مورد عجیب وغریب دیگر پیش نیاید، دیگر از این‌گونه فیلم‌ها نمی‌سازم.

این کارگردان سینما سپس درباره خاموش نبودن دوربین علی‌رغم میل باطنی برخی از مصاحبه‌شوندگان در فیلم «صندلی سبز» توضیح داد: برخی از افراد به‌خاطر روشن‌بودن دوربین سخن نمی‌گفتند، اما می‌خواستیم حرف‌های آنها را منتقل کنیم. بنابراین ضبط این بخش‌ها انجام شد، اما همه این بخش‌ها با رضایت مصاحبه‌شنوندگان در فیلم باقیمانده است، هم‌چنان که راش‌های بسیاری داریم که از آنها استفاده نکردیم.

تبریزی درباره حضور برخی از چهره‌های جناح‌های مختلف در این فیلم انتخاباتی متذکر شد: به این فکر نمی‌کردیم که با چه جناحی صحبت کنیم، بلکه در همکاری که با وزارت کشور داشتیم، لیستی از مشاغل مختلف تهیه کردیم و از این وزارتخانه خواستیم تا شاغلان این حرفه‌ها را به ما معرفی کند. هیچ یک از افراد انتخاب ما نبود، البته تعداد کاندیداها بسیار بیشتر از افراد حاضر در این فیلم است، اما تعدادی از آنها حاضر به همکاری نبودند.

او درباره میزان واقعی‌بودن این فیلم یاد‌آور شد: وقتی فیلم ساخته می‌شود، خواه‌ناخواه ذهنیت کارگردان پشت آن قرار دارد. هم‌چون تاریخ که با نگاه مورخ روایت می‌شود. حتی فیلم مستند بازتاب‌دهنده‌ی واقعیت محض نیست. چرا که همواره از نگاه و فیلتر کارگردان عبور می‌کند. این فیلم هم چنین ویژگی دارد، تلاش ما این بود هم مردم عادی و هم کاندیداها با نگاه‌های گوناگون به موضوع انتخابات شورای شهر بنگرند.

این کارگردان در عین حال مطرح کرد: البته اگر امروز بخواهم درباره‌ی انتخابات فیلم بسازم، حتما با این فیلم تفاوت بسیاری خواهد داشت.

کمال تبریزی در بخش دیگری از این نشست درباره سرانجام فیلم «پاداش» توضیح داد: توافقات اولیه با سیمافیلم انجام شده بود، اما بعد به‌دلیل اختلافات فکری نتوانستیم با یکدیگر همکاری کنیم و این اثر مشکلات مالی پیدا کرد که البته مشکل مالی در حال برطرف شدن است و تصور می‌کنم تا پایان تابستان ساخت فیلم به پایان برسد. اما پس از این معضل اصلی که همان مجوز نمایش فیلم است، آغاز می‌شود. از حالا نمی‌توانم وضعیت نمایش «پاداش» را پیش‌بینی کنم و همه چیز به انتخابات ریاست‌جمهوری بستگی دارد.

کمال تبریزی در پاسخ به پرسشی دیگر درباره‌ی مقایسه میزان فروش فیلم «مارمولک» و «اخراجی‌ها‌ 2» تصریح کرد: اقبال عمومی از هر فیلم مایه شادی است، اما باید به این مساله بسیار اساسی فکر کنیم که چه تعاملی میان سازنده‌ی اثر و مخاطب به‌وجود می‌آید و میزان این تعامل چقدر است؟!. اگر سازنده در ارتفاع بلند‌تری نسبت به مخاطب قرار بگیرد، آن فیلم استاندارد است.

او با اشاره به دلایل گوناگون در اقبال عمومی از فیلم‌ها توضیح داد: گاه محصولی با کیفیت بسیار بالا مورد اقبال قرار می‌گیرند و گاه نیز اثری با کیفیت پایین از استقبال خوب مردم روبه‌رو می‌شود، بنابراین در هردو استقبال وجود دارد. اما در مورد مقایسه‌ی فروش «مارمولک» و «اخراجی‌ها» باید بگویم که اگر امروز به

«مارمولک» همین اکران را بدهند با این‌که بسیاری از مردم آن را دیده‌اند، باز هم با فروش بسیار فوق‌العاده‌ای روبه‌رو خواهد شد.

تبریزی اضافه کرد: یک فیلم باید حداقل سطح کیفی را داشته باشد، اما فیلم «اخراجی‌ها» با وجود اقبالی که از آن شد ویژگی‌های یک اثر استاندارد را ندارد و نمی‌توان آن را در هیچ یک از جشنواره‌های هنری عرضه کرد. اما به‌عنوان کاری عامه‌پسند می‌توان آن را مطرح کرد. این فیلم شوخی‌هایی زبانی دارد که قبلا به‌خاطر محدودیت‌های سینما رایج نبوده و این عامل بسیار تعیین‌کننده‌ای در اقبال عمومی از آن است.

او تاکید کرد: همیشه باید تعاملی دوطرفه میان سازنده و تماشاگر وجود داشته باشد. به این معنا که سازنده اجازه ندهد، مخاطب او را به قعر بکشاند یا این‌که برعکس این‌گونه نباشد که فیلمی بسازد که به جز خودش فرد دیگری متوجه مفهوم فیلم او نشود. بهترین فیلم هم از استقبال خوب مردم برخوردار می‌شود و هم جوایز جشنواره‌های داخلی و خارجی را درو می‌کند.

تبریزی معتقد است: اگر امروز وزارت ارشاد دایره محدودیت‌های فعلی را باز‌تر کند، بسیاری از این دست فیلم‌ها می‌تواند ساخته شود.

او در ادامه این نشست درباره پایان‌بندی فیلم «همیشه پای یک زن در میان است»؛ این فیلم را اثری کاملا متفاوت در کارنامه‌ی کاری‌اش توصیف کرد و گفت: همیشه حس می‌کردم باید این تجربه را انجام بدهم. چرا که زن‌ها در کره خاکی یک جنس استثنایی هستند و مزیت‌های گوناگونی در قیاس با مردان دارند. هدف این فیلم این بود که نشان بدهد زنان هستند که در پشت پرده مدیریت و رهبری جامعه را برعهده دارد، هرچند که به ظاهر جامعه‌ جهانی را مردها اداره می‌کنند.

این کارگردان سینما در پاسخ به پرسش دانشجویانی که می‌خواستند بدانند به چه کسی رای می‌دهد، گفت: پیش از این هم اعلام کرده‌ام به آقای میرحسین موسوی رای می‌دهم.

این نشست به همت انجمن اسلامی و کانون فیلم دانشکده فنی دانشگاه تهران برگزار شد و در پایان آن نمایندگان، این دو مرکز از کمال تبریزی تقدیر کردند.