انتخابات در مالزی از فرایند قانونی خاصی از زمان ثبت نام نامزدها ، بررسی صلاحیتها تا زمان برگزاری برخوردار است که با بررسی آن میتوان به زوایای دمکراسی از نوع آسیای جنوب شرقی پی برد.
طبق قوانین موجود انتخابات در مالزی توسط کمیسیون انتخابات این کشور که به استناد قانون از افراد بیطرف سیاسی باید تشکیل شود، نظارت و سازماندهی میشود.
اعضای کمیسیون انتخابات مالزی که متشکل از رییس ، نایب رییس و پنج عضو دیگر هستند، مستقیما توسط شخص پادشاه و با مشورت نخست وزیر کشور انتخاب میشوند.
تشخیص صلاحیت و یا عدم صلاحیت نامزدهای انتخاباتی برای هر دو انتخابات نمایندگی مجلس نمایندگان (مجلس عوام) و مجلس قانونگذار (مقننه) مالزی با اعضای کمیسیون انتخابات این کشور است.
دبیرخانه کمیسیون انتخابات مالزی که مستقیما زیر نظر ریاست این کمیسیون انجام وظیفه میکند، شامل سه بخش اصلی معاونت عملیاتی ، معاونت عمومی و مشاوره قانونی است که هریک از دو بخش معاونت خود شامل زیر مجموعههایی به شرح زیر هستند.
الف) معاونت عملیاتی شامل ثبت نام از رایدهندگان ، سازماندهی انتخابات ، تحقیقات و عملیات مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات ( (ICTاست.
ب) معاونت عمومی شامل مدیریت ، مدیریت فناوری اطلاعات وارتباطات و آموزش رایدهندگان و روابط عمومی است.
براساس قانون هر یک از ایالات مالزی نیز دارای نمایندگان منتصب ازسوی کمیسیون انتخابات این کشور است که بر اجرای کلیه مصوبات اینکمیسیون نظارت داشته و مدیریت و سازماندهی برگزاری انتخابات در ایالت موردنظر را برعهده دارند.
شرایط ثبت نام از نامزدهای انتخاباتی :
براساس قانون اساسی مالزی هر شهروند مالزیایی اعم از زن یا مرد حق ثبت نام برای نامزدی انتخابات این کشور را دارد.
نامزدهای انتخاباتی میتوانند بهنمایندگی ازیکی از احزاب سیاسی مالزی و یا اینکه به طور مستقل در انتخابات ثبت نام کنند.
بنابه مصوبه کمیسیون انتخابات مالزی، نامزدهای انتخاباتی این کشور باید دارای شرایط زیر باشند:
۱تابعیت مالزی و سکونت در این کشور
۲داشتن حداقل سن ۲۱سال تا روز برگزاری انتخابات
۳سکونت در حوزه انتخابیه
براساس مصوبه کمیسیون انتخابات مالزی هر یک از نامزدهای انتخاباتی ممکن است به علل معلولیت و یا عقب ماندگی ذهنی ، داشتن مشاغل بازرگانی و تجاری ، ورشکستگیهای مالی ، مقصر شناختهشدن از سوی دادگاه مالزی ،محکومیت زندان بیش از یکسال و یا محکومیت پرداخت جریمه نقدی بیش از ۲۰۰۰رینگیت ، عدم پرداخت وجه تعیین شده ازسوی کمیسیون انتخابات تحت عنوان "مخارج انتخابات" و داشتن تابعیت کشور خارجی سلب صلاحیت شوند.
توضیح اینکه دولتهای مختلف این کشور درطول دستکم سه دهه گذشته که همگی از حزب حاکم مالزی (آمنو) بودند ، برای از میان برداشتن رقبا و مخالفان خود با ترفندهای مختلف به ویژه با استفاده از "قانون امنیت داخلی" این کشور و بند شماره ۴مصادیق رد صلاحیت استفاده کرده و بدین ترتیب راه را برای انتخاب نمایندگان مورد وثوق خود هموار میکردند.
چگونگی ثبت نام از نامزدهای انتخاباتی:
فرایند ثبتنام نامزدها در انتخابات با مراجعه به محلهای تعیین شده و در روز پیشتر اعلام شده از سوی کمیسیون انتخابات مالزی با پرکردن فرمهای ویژه و پرداخت وجه بیعانه درنظر گرفته شده، صورت میگیرد.
تمامی نامزدهای انتخاباتی موظفند در مدت یک ساعت تمامی فرمهای ثبت نام را تکمیل و وجه بیعانه تعیین شده راکه شامل ۱۰هزار رینگیت برای نمایندگی مجلس نمایندگان (عوام) و ۵هزار رینگیت برای نمایندگی در مجلس مقننه است را بپردازند.
پیش از سال ۲۰۰۴میلادی وقت پرکردن فرم نامزدی انتخابات مدت دو ساعت و رقم وجوه بیعانهها نیز به ترتیب ۵هزار رینگیت و ۳هزار رینگیت بود ، از سال ۲۰۰۴همچنین مقرر شد هر نامزد انتخاباتی مبلغ ۵هزار رینگیت بیعانه اضافی برای پاکسازی تبلیغات خود از سطح شهرها بپردازد.
بنابه اعلام کمیسیون انتخابات مالزی وجوه بیعانه دریافت شده از نامزدها پس از انتخابات به آنها بازگردانده میشود، مگر آنکه نامزد موردنظر موفق نشود بیش از ۱/۸درصد آرای مردمی را به خود اختصاص دهد.